حدیث 19 باب الایمان، صحیح بخاری

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ، عَنْ مَالِكٍ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي صَعْصَعَةَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ، أَنَّهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏ "‏ يُوشِكُ أَنْ يَكُونَ خَيْرَ مَالِ الْمُسْلِمِ غَنَمٌ يَتْبَعُ بِهَا شَعَفَ الْجِبَالِ وَمَوَاقِعَ الْقَطْرِ، يَفِرُّ بِدِينِهِ مِنَ الْفِتَنِ ‏"‏‏.‏

از ابوسعید خدری (رضی الله عنه) روایت است که گفت، رسول خدا (صلی الله علیه وسلم) فرمودند:

«نزدیک است زمانی فرا برسد که بهترین مال و دارایی یک مسلمان، گوسفندانی باشند که به دنبال آنها به قله‌های کوه‌ها و مکان‌های بارش باران (دره‌ها و مراتع) برود و با این کار، برای حفظ دین خود از فتنه‌ها فرار کند.»

این حدیث، یک راهنمایی استراتژیک برای حفظ ایمان در زمان‌هایی است که جامعه دچار فساد و آشوب فراگیر می‌شود.

۱. پیش‌بینی دوران فتنه‌ها:

يُوشِكُ (نزدیک است): این کلمه نشان می‌دهد که پیامبر (صلی الله علیه وسلم) از آینده‌ای خبر می‌دهند.
الْفِتَنِ (فتنه‌ها): "فتن" جمع "فتنه" است و به معنای آزمایش‌های سخت، آشوب‌های اجتماعی، جنگ‌های داخلی، و دورانی است که حق و باطل به شدت در هم آمیخته می‌شود و تشخیص راه درست برای بسیاری از مردم دشوار می‌گردد. در چنین دورانی، پایبندی به دین با چالش‌های جدی روبرو می‌شود.
۲. بهترین دارایی: گوسفندان (غَنَمٌ):
چرا پیامبر (صلی الله علیه وسلم) گوسفندان را به عنوان بهترین دارایی در آن دوران معرفی می‌کنند؟

سبک زندگی ساده و خودکفا: داشتن گوسفند، نماد یک زندگی ساده و به دور از پیچیدگی‌ها و وابستگی‌های زندگی شهری است. فرد می‌تواند از شیر، پشم و گوشت آن استفاده کرده و نیازی به حضور در مراکز فساد و بازارهای آلوده به حرام نداشته باشد.
شغل انبیاء: چوپانی، شغل بسیاری از پیامبران الهی بوده است. این شغل، انسان را به تفکر در طبیعت و آفرینش خدا وا می‌دارد و صفاتی مانند صبر، مهربانی و تواضع را در انسان پرورش می‌دهد.
۳. محل زندگی: کوه‌ها و دره‌ها:

شَعَفَ الْجِبَالِ وَمَوَاقِعَ الْقَطْرِ (قله‌های کوه‌ها و محل‌های بارش باران): این عبارت، یک زندگی در انزوا و به دور از مراکز جمعیت و کانون‌های فتنه را توصیف می‌کند. کوه‌ها و دره‌ها، مکان‌هایی هستند که انسان از هیاهوی شهرها و فساد رایج در آنها دور می‌ماند.
۴. هدف اصلی: فرار برای حفظ دین:

يَفِرُّ بِدِينِهِ مِنَ الْفِتَنِ (برای حفظ دینش از فتنه‌ها فرار می‌کند): این، کلیدی‌ترین بخش حدیث و هدف اصلی از این سبک زندگی است.
دین، با ارزش‌ترین سرمایه: این حدیث به ما می‌آموزد که با ارزش‌ترین چیزی که یک مسلمان دارد، دین و ایمان اوست. در زمانه‌های عادی، اصل بر این است که مسلمان در جامعه حضور فعال داشته باشد و به اصلاح امور بپردازد. اما زمانی که فتنه‌ها آنقدر فراگیر و شدید شوند که ماندن در جامعه، خطر از دست دادن دین و ایمان خود و خانواده را به همراه داشته باشد، در این صورت "عزلت" و "کناره‌گیری" برای حفظ این سرمایه گران‌بها، نه تنها جایز، بلکه بهترین گزینه است.