حدیث 38 باب الایمان، صحیح بخاری

حَدَّثَنَا ابْنُ سَلاَمٍ، قَالَ أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ فُضَيْلٍ، قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏ "‏ مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ ‏"‏‏.‏

از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «هر کس ماه رمضان را با ایمان و به امید کسب پاداش (الهی) روزه بگیرد، گناهان گذشته‌اش بخشیده می‌شود.»

این حدیث، حلقه سوم از زنجیره رحمت و مغفرت الهی در ماه رمضان را تکمیل می‌کند و بر فضیلت رکن اصلی این ماه، یعنی "روزه"، تأکید می‌ورزد.

روزه رمضان (مَنْ صَامَ رَمَضَانَ): منظور از "صَامَ"، انجام فریضه روزه در تمام روزهای ماه رمضان است؛ یعنی پرهیز از خوردن، آشامیدن و سایر مُفطرات (باطل‌کننده‌های روزه) از طلوع فجر تا غروب آفتاب. این عمل، رکن چهارم از ارکان اسلام و عبادتی بسیار بزرگ است.
دو شرط همیشگی (إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا): در اینجا نیز، ارزش معنوی و پاداش اخروی روزه، به همان دو شرط اساسی و قلبی وابسته شده است:
ایماناً (با ایمان): فرد باید از روی ایمان و یقین به اینکه روزه یک دستور واجب از سوی الله جل جلاله است، این فریضه را به جا آورد؛ نه از روی عادت، سنت خانوادگی یا رودربایستی اجتماعی.
احتساباً (به امید پاداش): نیت روزه‌دار باید خالصانه برای الله جل جلاله باشد و از این سختی، تنها انتظار پاداش و رضایت او را داشته باشد. او نباید از گرسنگی و تشنگی شکایت کند یا آن را باری سنگین بر دوش خود بداند، بلکه باید آن را فرصتی برای تقرب به پروردگارش بشمارد.
پاداش بی‌نظیر (غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ): پاداشی که برای روزه خالصانه وعده داده شده، همانند پاداش عبادات شبانه رمضان و شب قدر، آمرزش کامل گناهان گذشته (صغیره) است.
با کنار هم قرار دادن این حدیث و دو حدیث قبلی، تصویر کاملی از رحمت الهی در رمضان شکل می‌گیرد:

با روزه در روز: گناهان بخشیده می‌شود.
با عبادت در شب: گناهان بخشیده می‌شود.
با عبادت در شب قدر (که در همین ماه است): گناهان بخشیده می‌شود. این نشان می‌دهد که تمام لحظات ماه رمضان، از روز تا شب، فرصتی برای بازگشت و پاک شدن است.